Esnafın kan ağlaması sebep, hileye başvurması çoğu zaman sonuç.
Ama bu, hileyi haklı çıkarmaz; sadece neden ortaya çıktığını açıklar.
Sakin ve net gidelim.
1. Esnaf neden kan ağlıyor?
🔹 Maliyet–kazanç dengesi koptu
Esnafın bugün karşı karşıya olduğu tablo:
Kira uçmuş
Elektrik, su, doğalgaz pahalı
Vergi ve prim sabit
Mal alış fiyatı sürekli artıyor
Ama satış fiyatını istediği gibi artıramıyor
> Yani esnaf çalışıyor ama yerinde sayıyor, hatta geriliyor.
🔹 Büyük sermaye ile yalnız bırakıldı
Zincir marketler
Online devler
Büyük toptancılar
Bunlar:
Ucuza alıyor
Ucuza satıyor
Vergi avantajı kullanıyor
Küçük esnaf ise:
Ne pazarlık gücüne sahip
Ne destek görüyor
Bu adil rekabet değil.
🔹 Nakit akışı öldü
Veresiye artıyor
Müşteri “sonra veririm” diyor
Para dönmüyor
Borç birikiyor
Esnafın derdi kâr değil artık, ayakta kalmak.
2. Peki esnaf neden hileye başvuruyor?
Burada acı ama gerçek bir noktaya geliyoruz.
🔹 Hayatta kalma psikolojisi
İnsan kendini köşeye sıkışmış hissederse:
Vicdan–ahlak terazisi bozulur
“Herkes yapıyor” savunması devreye girer
“Ben yapmazsam batarım” düşüncesi gelir
Bu, doğru değil ama insani bir zaaftır.
🔹 Denetim değil, adalet eksikliği
Küçük esnaf sık denetleniyor
Büyükler çoğu zaman dokunulmaz
Bu da şu hissi yaratıyor:
> “Ben dürüst olayım, başkası zengin olsun.”
Adalet duygusu zedelenince ahlak da zedelenir.
🔹 Güvenin çökmesi
Müşteri esnafa güvenmiyor
Esnaf müşteriye güvenmiyor
Bu ortamda:
Tartı oynar
Kalite düşer
Fiyatla oynanır
Çünkü kimse kimseyi “insan” olarak görmemeye başlar.
3. Ama çok önemli bir ayrım var
Şunu net söylemek lazım:
> Zorda olmak, hileyi meşru kılmaz.
Çünkü:
Hile kısa vadede kazandırır
Uzun vadede esnafı bitirir
Toplumu çürütür
Güveni tamamen yok eder
En sonunda dürüst esnaf da zan altında kalır.
4. Asıl sebep nerede birleşiyor?
Hepsi şurada birleşiyor:
> Ekonomi bozulduğunda önce ahlak aşınır.
Gelecek umudu yoksa
Emek karşılık bulmuyorsa
Adalet hissi yoksa
İnsanlar doğruyu değil, kolayı seçmeye başlar.
Bu, toplum için çok tehlikelidir.
5. Çözüm nerede?
Sadece “esnafa kızmak” çözüm değil.
Gerçek çözümler:
Küçük esnafa gerçek destek
Zincir–küçük arasındaki dengenin kurulması
Vergide adalet
Denetimde eşitlik
Esnafı müşteriyle karşı karşıya getirmeyen sistem
Ve en önemlisi:
> Dürüst kalan esnafın ayakta kalabildiği bir düzen.
0 Yorumlar